Κατά την Ανάληψη του Χριστού σύμφωνα με την υμνολογία και τους φιλοκαλικούς πατέρες της Ορθοδοξίας προκύπτουν τα πιο κάτω θεολογικά συμπεράσματα:
Α) Θεοποίηση της ανθρώπινης φύσης.
Ο Χριστός καταδέχθηκε να πάρει την πεσμένη ανθρώπινη φύση μας ακριβώς για να την επαναφέρει με την θεϊκή του δύναμη στην προπτωτική κατάσταση. Ενώ έγινε ο ίδιος τέλειος άνθρωπος – δανειζόμενος την ανθρώπινη σάρκα από την Θεοτόκο – υπήρξε συγχρόνως και πάντοτε και τέλειος Θεός, το δεύτερο πρόσωπο της Αγίας Τριάδος.
Στο δεύτερο κάθισμα του όρθρου της εορτής της Αναλήψεως αναφέρονται τα πιο κάτω: Ο προ των αιώνων και χωρίς αρχή (άναρχος) Θεός (Χριστός) αναλήφθηκε σήμερα, αφού με μυστηριώδη τρόπο θεοποίησε την ανθρώπινη φύση την οποία προσέλαβε[1].
Για τη λέξη θεοποίηση οι φιλοκαλικοί Πατέρες της ορθοδοξίας χρησιμοποιούν και τη φράση κατά χάριν θέωση. Σύμφωνα με τους ίδιους φιλοκαλικούς Πατέρες αυτός ήταν και ο σκοπός της ενσαρκώσεως του Χριστού (δευτέρου προσώπου της Αγίας Τριάδος), να δοθεί εν δυνάμει ( να δοθεί η δυνατότητα) σε όποιον το θελήσει και το προσπαθήσει να φθάσει και ο ίδιος στην κατά χάριν θέωση.
Η ακολουθία της θείας μεταλήψεως για το ίδιο θέμα χρησιμοποιεί την φράση εθέωσε της σαρκός το πρόσλημα. Δηλαδή ο Χριστός εθέωσε την ίδια την ανθρώπινη σάρκα που είχε προσλάβει. Και φυσικά έδωσε εν δυνάμει την ίδια δυνατότητα σε όποιον το θελήσει να το πετύχει και αυτός.
Β) Η Ανάληψη του Χριστού έγινε με δόξα σε αντίθεση με την ενσάρκωση του.
Στο πρώτο κάθισμα της εορτής αναφέρεται η φράση ανήλθες μετά δόξης ως Θεός. Αυτό επιβεβαιώνεται και από το κείμενο των Πράξεων των Αποστόλων[2] όπου αναφέρονται τα πιο κάτω. Και ταύτα ειπών βλεπόντων αυτών επήρθη και νεφέλη υπέλαβεν αυτόν από των οφθαλμών αυτών, δηλαδή και αφού τους είπε τα πιο πάνω και ενώ τον παρατηρούσαν ανελήφθη στους Ουρανούς και η νεφέλη τον περιέλαβε, έως ότου χάθηκε από τα μάτια τους. Η νεφέλη εδώ είναι η θεία δόξα, που ταυτίζεται από πολλούς Πατέρες με την παρουσία του Αγίου Πνεύματος.
Γ) Θα έλθει (ο Χριστός) κατά την Δευτέρα Παρουσία με τον ίδιο τρόπο, που ανελήφθη.
Η φράση του Ευαγγελιστή Λουκά στις πράξεις των Αποστόλων που γράφει, ότι ο Χριστός θα ξανάλθει κατά την Δευτέρα Παρουσία με την ίδια δόξα με την οποία αναλήφθηκε, είναι η πιο κάτω: Ούτως ελεύσεται, όν τρόπον εθεάσασθε αυτόν πορευόμενον εις τον Ουρανόν[3]. Δηλαδή με τον ίδιο τρόπο που τον είδατε να ανεβαίνει στους ουρανούς (με δόξα), με τον ίδιο τρόπο θα ξανάλθει (κατά την Δευτέρα Παρουσία).
Ο ίδιος αυτός τρόπος θα είναι η θεοποιημένη (δοξασμένη) ή κατά χάριν θεωμένη ανθρώπινη μορφή του Χριστού ως τελείου ανθρώπου, χωρίς όμως να παύσει να είναι πάντα και τέλειος Θεός. Με άλλα λόγια, ότι είδαν οι μαθητές του κατά την Ανάληψη στο Όρος των Ελαιών, ήταν η ανθρώπινη σάρκα, που προσέλαβε ο Χριστός ως τέλειος άνθρωπος, αλλά σε θεωμένη (δοξασμένη) μορφή. Την ίδια στιγμή όμως – όπως και πάντοτε – ήταν και είναι και τέλειος Θεός. Και εδώ οι νηπτικοί Πατέρες της Ορθοδοξίας λένε, ότι ο Χριστός κατά την ενσάρκωση του προσέλαβε όλη την ανθρωπότητα (φανερή) αλλά συγχρόνως είχε και όλη την Θεότητα (κρυμμένη). Η σχετική φράση του Οσίου Ιωάννου του Δαμασκηνού στον ιαμβικό κανόνα της Μεταμορφώσεως, ωδή γ, τροπάριο. β, είναι η εξής. Θεός όλος υπάρχων, όλος βροτός γέγονας, όλη τη θεότητι μίξας τη αννθρωπότητι….
Εξάλλου στο Σύμβολο της Πίστεως αναφέρεται και η φράση και πάλιν ερχόμενον μετά δόξης κρίναι ζώντας και νεκρούς. Το βάρος της έννοιας εδώ πέφτει στο μετά δόξης. Δηλαδή θα έλθει πάλι με δόξα κατά την Δευτέρα Παρουσία.
Σε μερικά σημεία η υμνολογία της Αναλήψεως αναφέρει απλώς την φράση μετά σώματος αναληφθέντα.[4] Φυσικά εδώ ο υμνογράφος εννοεί το θεωμένο σαρκικό ανθρώπινο σώμα του Χριστού, το οποίο ο ίδιος με την θεϊκή του δύναμη δόξασε και ανύψωσε.
Και αυτό ακριβώς είναι και ένα άλλο πολύ σπουδαίο θεολογικό νόημα της Ανάληψης του Χριστού. Δόξασε με την δική του θεϊκή δύναμη – ως τέλειος Θεός- την δική του ανθρώπινη φύση, (την οποία είχε προσλάβει από την Θεοτόκο) και την ανύψωσε δοξασμένη στα ουράνια. Έτσι έδωσε και την δυνατότητα όποιος άλλος άνθρωπος το θελήσει και το επιδιώξει να μπορεί και αυτός να πετύχει το ίδιο και με την δική του ανθρώπινη φύση. Δηλαδή να ακολουθήσει τον ίδιο δοξασμένο δρόμο της ατομικής Αναλήψεως του.
Στο σημείο αυτό ο Απόστολος Παύλος που μιλάει για την δική μας Ανάληψη χρησιμοποιεί την φράση αρπαγηθησώμεθα εν νεφέλαις εις απάντησιν του Κυρίου εις αέρα και ούτω πάντοτε συν Κυρίω εσόμεθα.[5] Αυτό σημαίνει ότι κατά την Δευτέρα παρουσία θα αρπαχτούμε μέσα σε θεία δόξα (νεφέλες) για να συναντήσουμε τον Χριστό στο αέρα (ουρανό) και με αυτό τον τρόπο θα είμαστε πάντα μαζί του. Εδώ ο Απόστολος Παύλος αναφέρεται την Ανάληψη κατά την Δευτέρα Παρουσία – μετά την κοινή Ανάσταση – όλων αυτών των ανθρώπων που θα κριθούν να πάνε σε ανάσταση ζωής[6] (αιώνιος Βασιλεία) και όχι αυτών που θα πάνε σε ανάσταση κρίσεως[7].
Αυτό είναι μία ασύλληπτη υπέρβαση για τα ανθρώπινα δεδομένα και μεγάλη τιμή για το ανθρώπινο γένος, διότι ο πεπερασμένος χρονικά άνθρωπος μπορεί να μεταβεί στην κατά χάριν αιωνιότητα, από την φθορά στην αφθαρσία, από τον θάνατον στην ζωή και από την μεταπτωτική κατάσταση στην προπτωτική ή κατά χάριν θέωση. Με άλλα λόγια ο υλικός άνθρωπος μπορεί να γίνει μικρός Θεός ζώντας αιώνια μέσα στη Χάρη του Θεού. Αυτό σημαίνει η λέξη θέωση. Οι φιλοκαλικοί Πατέρες εκφράζονται για το ίδιο θέμα με την φράση: Μέθεξη (συμμετοχή) στις κατά χάριν άκτιστες ενέργειες του Τριαδικού Θεού. Όλα αυτά σημαίνουν και νίκη κατά του Θανάτου.
Δ) Με το ίδιο αυτό δοξασμένο ανθρώπινο σώμα της Αναλήψεως ο Χριστός επέτυχε να είναι συγκάθεδρος (εκ δεξιών καθέδρας) του ουρανίου θρόνου του Πατρός.
Αυτό αναφέρεται στο τρίτο κάθισμα του Όρθρου της Πέμπτης της Αναλήψεως με την πιο κάτω φράση: Τω θρόνω τω πατρικώ σου συγκάθεδρον απειργάσω. Αυτό είναι με άλλα λόγια επίσης μία μεγάλη τιμή και δόξα για το ανθρώπινο γένος και το ανθρώπινο φύραμα, που το έκανε ο Χριστός και Θεός –όπως αναφέρει και το ίδιο το κείμενο- ως ελεήμων και φιλάνθρωπος. Αλλά και στο Πιστεύω υπάρχει η φράση: Και καθεζόμενον εκ δεξιών του Πατρός.
Ε) Η ενσάρκωση, η κάθοδος του Χριστού στον Άδη, η Ανάσταση του, η Ανάληψη του και η εκ δεξιών καθέδρα έχουν αλληλουχία και συνδέονται μεταξύ τους ως ένα σχέδιο της θείας οικονομίας για την ανόρθωση του ανθρωπίνου γένους από την πτώση του.
Το ίδιο τρίτο κάθισμα της εορτής συνδέει τα πιο πάνω σε ένα ενιαίο σύνολο και λέει τα εξής:
ΕΝΣΑΡΚΩΣΗ: Κατελθών ουρανόθεν εις τα επίγεια. Δηλαδή ενώ ήσουν Θεός, καταδέχθηκες να λάβεις στη γη ανθρώπινη σάρκα.
ΑΝΑΣΤΑΣΗ-ΚΑΘΟΔΟ ΣΤΟΝ ΑΔΗ: Και την κάτω κειμένην εν τω Άδη φρουρά, συναναστήσας ως Θεός αδαμιαίαν μορφήν.. Δηλαδή με την θεϊκή σου δύναμη ανέστησες μαζί με τον εαυτόν σου και την μορφή του Αδάμ, που ήταν σκλαβωμένη στον Άδη.
ΑΝΑΛΗΨΗ ΣΤΟΥΣ ΟΥΡΑΝΟΥΣ: Εις ουρανούς αναγαγών, δηλαδή την αδαμιαίαν (του Αδάμ) αυτή μορφή (χοϊκή, ανθρώπινη) την ανύψωσες στα ουράνια.
ΣΥΓΚΑΘΕΔΡΟΣ ΣΤΟΝ ΘΕΙΚΟ ΘΡΟΝΟ: Τω θρόνω τω πατρικώ συγκάθεδρον απειργάσω. Όχι μόνο την ανύψωσες την αδαμιαίαν (ανθρώπινη) μορφή, αλλά και την εδόξασες και ετίμησες με την εκ δεξιών καθέδρα του Πατρός ( να κάθεται εκ δεξιών –σύνθρονος- του Θεού Πατρός.
——————————————————-
[1] Αρχαίο κείμενο; Ο προαιώνιος Θεός και άναρχος ήνπερ ανείληφε, φύσιν ανθρώπειον, μυστικώς σήμερον θεοποιήσας ανελήφθη.
[2] Πράξεις κεφ. Α, 9
[3] Πράξεις κεφ . Α, 11
[4] Ωδή γ, τροπ. γ
[5] Προς Θεσσαλονικείς Α, 17
[6] Ιωάννου κεφ.9, στιχ. 29
[7] Ιωάννου κεφ.9, στιχ. 29
Το παρόν κείμενο έγραψα στην Κεφαλλονιά στις 21-5-2015. Ημέρα Πέμπτη, εορτή της Αναλήψεως.
Γιάννης . Κουτσούκος
Blog: http://koutsoukos.wordpress.com
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου